5 soruda EYT sorunu

SORUN NASIL BAŞLADI? 1999 senesinde yürürlükte olan 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa 4447 sayılı Kanunla eklenen geçici 81'inci maddenin (B) bendi ile 8 Eylül 1999'dan ilkin sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değiştirildi. Bu tarihten sonrasında emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında, yaş koşulu da aranmaya başlandı. Değişiklikten ilkin, emekliliğe hak kazanabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısındaki koşulların karşılanması yetiyordu. Değişiklik öncesinde hanımlarda 20, erkeklerde ise 25 sene sigortalılık süresi ve 5000 gün koşulunu yerine getirenler emekli olabiliyordu. EMEKLİLİK KOŞULLARI NASIL ETKİLENDİ? 1 Temmuz 1994'te ilk kere sigortalı olarak çalışmaya başlamış olan 1 Ocak 1972 doğumlu adam işçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükteki 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa gore 25 sene sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında emekli olabiliyordu. Yani bu işçi 25 senelik sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 2019'da 5000 prim günü var ise yaş koşulu aranmadığı için 47 yaşlarında emekli olabilecekti.

$ads={1} 1999'daki değişikliğin peşinden aynı işçi, çalışmaya ilk kez 1 Temmuz 1994'te başladığı için 25 sene sigortalılık süresi, 55 yaş ve 5750 gün prim ödeme koşulunu yerine getirdiğinde emekli olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani kanun değişikliği ile bu işçinin emekliliği 8 sene ötelendiği şeklinde 750 gün de ekstra prim ödemesi istendi. MEVCUT KOŞULLARDA EMEKLİLİK 1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortaları ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltilirken, prim ödeme gün sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Bağ-Kur) ise 9000'e çıkartıldı. Kanun yürürlüğe girdiğinde hanımlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı kademeli olarak yükselmekte ve 2048 senesinde hanım ve adam sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaşa yükselecek. Örneğin ilk kez çalışmaya Ağustos 2022'de başlamış olacak bir kişi, asla ara vermeden 7200 gün emek harcaması halinde prim koşulunu Ağustos 2042'de yerine getirecek. Ağustos 2042'de prim koşulunu yerine getiren adam sigortalı 64 yaşlarında, hanım sigortalı ise 62 yaşlarında emekli olacak. KAÇ KİŞİ EYT'Lİ Emeklilikte yaşa takılanlar, emeklilik koşullarında 1999'da meydana getirilen değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesini, yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim günü koşullarını sağlayıp emekli olmayı istek ediyor. Nisan 2022 itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) kayıtlı 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 406 bin, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında 3 milyon 32 bin sigortalı bulunuyor. Tahminlere gore, 4/a ve 4/b olmak suretiyle toplam 19 milyon 726 bin sigortalıdan ortalama 5-6 milyonu EYT problemi yaşıyor. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT'lilerin durumuyla alakalı evvela 4 Temmuz'da "Türkiye'nin her problemi çözülmesi ihtiyaç duyulan dosya olarak önümüzde duruyor. Bu, önümüzdeki dosyalardan, çözülecek şeylerden biri." açıklamasını yapmıştı. Bakan Bilgin'in bu ifadeleri EYT'lileri umutlandırırken, efkarı umumiye EYT sorunuyla alakalı somut adımlar beklemeye başladı. Sonraki süreçte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde, EYT'lilerin durumuyla alakalı emek harcama grubu oluşturuldu. Kamuoyunda, 8 Eylül 1999'dan ilkin sigortalı olanlarda istenen yaş koşulunun kademeli olarak düşürülmesi, aylıklarda muayyen miktarda aidat yapılarak emeklilik tarihinin öne çekilmesi, erkeklerde 9000, hanımlarda 7200 prim gün sayısını yerine getirenlerde yaş koşulunun aranmaması şeklinde senaryolar konuşuluyor.

$ads={2}